Καλησπερα σε όλους. Επειδή φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια που οι προσφυγες απο το νησακι της Αφησιάς στην θαλασσα του Μαρμαρά πατησαν το ποδι τους στο νεο σπίτι τους στην Σάρτη Χαλκιδικής, θα πραγματοποιηθεί μια εκδήλωση μνήμης. Ήθελα να ακούσω τις γνώμες σας για τραγούδια που ταιριάζουν στην περίσταση. Εχω ξεχωρίσει κάποια: ευμορφη Αττάλεια (δουσας), το προσφυγακι, από ξενο τόπο, αυτα μέχρι τώρα.
Σαν της Σμύρνης το γιαγκίνι.
2 «Μου αρέσει»
Αυτό, γιατί;
(θυμίζω τους στίχους, για όσους δεν τους θυμούνται όλους:
Aπό ξένο τόπο κι απ’ αλαργινό,]] [ήρθ’ ένα κορίτσι, φως μου, δώδεκα χρονώ.]]
Ούτε στην πόρτα βγαίνει, ούτε στο στενό, [ούτε στο παραθύρι φως μου, δυο λόγια να της πω.]]
[Είχε μαύρα μάτια και σγουρά μαλλιά,]] [και στο μάγουλό της, φως μου, είχε μιαν ελιά.]]
[Έβγα κόρη του γιαλού, άστρο λαμπερό,]] [χάρισε μου την ελιά σου που ’χεις στο λαιμό.]]
[Δε μου τη δανείζεις, δε μου την πουλάς,]] [την ελίτσα που ’χεις, φως μου, και με τυραννάς.]]
[Δεν σου τη χαρίζω φως μου, δεν σου τη πουλώ,]] [μόνο θέλω την ελίτσα να σε τυραννώ.]] )
Δεν αναφέρεται σε προσφυγιά το τραγούδι, στα «της αγάπης» θα το εντάσσαμε.
1 «Μου αρέσει»
Έχεις δίκιο 
θα αφαιρεθεί, απλα την είχα σκεφτεί (αυθαίρετα) σαν προσφυγοπούλα
1 «Μου αρέσει»
Αμ’, η εύμορφη Αττάλεια;
[Ήθελα να ταξιδέψω, ωχ, αμάν, αμάν
στης Αττάλειας τα νερά
αχ, στης Αττάλειας τα νερά
π’ έχει έμορφα κορίτσια, ωχ, αμάν, αμάν
και ασίκικα παιδιά
και αθάνατα κρασιά
από τα γλαρά σου μάτια, ωχ, αμάν, αμάν
τρέχ’ αθάνατο νερό
τρέχ’ αθάνατο νερό
και σου γύρεψα λιγάκι, ωχ, αμάν, αμάν
και δεν μου ’δωσες να πιω
αχ, και δεν μου ’δωσες να πιω
η κακιά καρδιά μου λέγει, ωχ, αμάν, αμάν
πλέον να μην τραγουδώ
αχ, πλέον να μην τραγουδώ
μα σαν πιω και κάνω κέφι, ωχ, αμάν, αμάν
όλα μου τα λησμονώ
όλα μου τα λησμονώ
ήθελα να ταξιδέψω, ωχ, αμάν αμάν
στης Αττάλειας τα νερά
στης Αττάλειας τα νερά
με καράβια τρεχαντήρια, ωχ, αμάν, αμάν
που είν’ ασβέλτα στα πανιά
αχ, που ’ν’ ασβέλτα στα πανιά ]
Ούτε αυτό, προσφυγικό.
2 «Μου αρέσει»
Νοσταλγεί τα μέρη εκείνα θεώρησα
Δεν τα νοσταλγεί, να τα γνωρίσει θέλει, κι αυτά και τις χάρες τους.
1 «Μου αρέσει»
Ωραιος. Αρα μας εμεινε το προσφυγακι και της Σμύρνης το γιαγκινι. Κανένα άλλο;
Έχει από καιρό επισημανθεί ότι, σχετικά με τη μικρασιατική κατααστροφή δεν φτιάχτηκαν τραγούδια. Ο πόνος ήταν (και είναι…) πολύ μεγάλος.
2 «Μου αρέσει»
Χρειαζεται άμεση αναφορά στο γεγονός της προσφυγιάς; Υπάρχει το Τι σε μέλει εσένανε (που λέει κιόλας ευθέως «Απ’ τη Σμύρνη έρχομαι» - βέβαια οι δικοί σας δεν ήρθαν από τη Σμύρνη, από αλλού ήρθαν…). Υπάρχει επίσης η εκπληκτική Προσφυγοπούλα του Μάρκου: ερωτικό βέβαια, απλώς η όμορφη ηρωίδα είναι προσφυγοπούλα. Και σε πιο δημοτικό, το Αρχοντογιός παντρεύεται και παίρνει προσφυγούλα.
Αλλά μην κάνετε και ολόκληρο πρόγραμμα που κάθε τραγούδι να έχει τη λέξη πρόσφυγας μέσα, όταν υπάρχουν τόσα τραγούδια που απλώς αναφέρονται στις παλιές πατρίδες. Βέβαια ειδικά για την Αφησιά δεν ξέρω το ελάχιστο, αλλά όλη η ευρύτερη περιοχή Πόλης - Προποντίδας έχει βγάλει καν και καν τραγούδια.
Ένα που μ’ αρέσει πολύ, και αναφέρει τον Γαλατά της Πόλης:
Επίσης κάπου κυκλοφορεί ένα που λέει για τους Μαρμαρινούς (καλώς ήρθαν τα σύννεφα και φέραν τον αέρα, και φέραν τους Μαρμαρινούς που λείπανε στα ξένα), αλλά θυμάμαι το δίστιχο χωρίς το υπόλοιπο τραγούδι.
Άλλη ιδέα: ψάξε σε σάιτ με δίσκους (από δισκάδικα, εταιρείες, discogs κλπ.) τίτλους άλμπουμ σχετικούς με την περιοχή που σ’ ενδιαφέρει. Από κει βρίσκεις τίτλους τραγουδιών, και ψάχνεις αν υπάρχουν στο ΥΤ.
1 «Μου αρέσει»
Για τι μουσικό σχήμα μιλάμε; (Όργανα, ρεπερτόριο)
Ε, βέβαια! Ο άνθρωπος το περιγράφει σαφέστατα:
Καλώς ανταμωθήκαμε ΄ν όλα τ’ αγαπημένα
Από καιρό χαρούμενα και καλοκαρδισμένα
Καλώς ήρθαν τα σύννεφα και ΄φέραν τον αγέρα,
Και ΄φέραν τους Μαρμαρινούς που λείπανε στα ξένα.
Όσοι καθόμαστ’ εδώ ΄να, αράδα την αράδα,
Να μας φυλάει η Παναγιά και η Αγιά Τριάδα.
1 «Μου αρέσει»
Έμμεσα , το Αρχοντογιός παντρεύευται είναι σχετικό γιατί αναφέρει την δυσσαρέσκεια της μάνας του αρχοντογιού που παίρνει προσφυγούλα.
Είναι γεγονός το ότι δεν ήταν όλοι διατεθημένοι να υποδεχτούν πρόσφυγες στα σπίτια τους.
3 «Μου αρέσει»
Μπράβο, αυτό. Αλλά ο τίτλος; Χωρίς τίλο (δισκογραφικό) δε βρίσκεται η μελωδία.
ωπα το θέμα των ταξιδευτών είναι συχνο στα τραγούδια.
πχ: ολους τους μήνες τους θελώ, ηρτεν κ φετο η άνοιξη, Σαν πας στα ξενα κλπ
ξενάκια υπήρχαν και πριν την καταστροφη και φεύγαν απ το χωριο προς τις Πόλεις να δουλέψουν ή σε καραβια αλλα αυτο δεν έχει σχέση με την καταστροφή νομίζω
Ναι, αλλά εδώ λέει συγκεκριμένα για Μαρμαρινούς. Κοντοχωριανούς των Αφησιωτών.
1 «Μου αρέσει»
Κοντονησιώτες για την ακρίβεια, τώρα που το κοίταξα. Μέσα στη θάλασσα του Μαρμαρά έχει τέσσερα κατοικημένα νησάκια, τον Μαρμαρά, την Αφησιά, την Κούταλη και την Αλώνη, που είχαν ελληνικό πληθυσμό.
Από τον Μαρμαρά φέρεται να είναι αυτό:
Οι Κουταλιανοί, όπως θυμάμαι από άσχετη μεριά, εγκαταστάθηκαν στη Λήμνο. Ίσως λοιπόν από λημναίικη δισκογραφία και βιντεάκια να βρεθεί και κανένα δικό τους τραγούδι. (Εννοείται ότι κι ο Παναγής Κουταλιανός ήταν από την Κούταλη, και στη Νέα Κούταλη Λήμνου τον έχουν τοπικό ήρωα, οι αφίσες του κάδρα στα καφενεία κλπ.)
1 «Μου αρέσει»
(Κι άλλο απανωτό μήνυμα, πω πω πήρα φόρα τώρα… Ο Σύστεμ μού γκρινιάζει, αλλά ξίδι)
Το διαψεύδω. Αυτός ο αριστουργηματικός δίσκος με αυθεντικά τραγούδια της προσφυγιάς είναι πολύ βαρύς και δύσκολος στην ακρόαση, αλλά έχει διαμάντια:
Μεταξύ άλλων βλέπω Μαρμαρινό θρήνο και «Μαρμαρινάκι μου».
Επ’ ευκαιρία, το άλλο που θυμήθηκα: Το 1930, ελάχιστα χρόνια μετά την Καταστροφή, η Μέλπω Μερλιέ έκανε τη γνωστή ιστορική εκστρατεία ηχογραφήσεων παραδοσιακής μουσικής απανταχόθεν του Ελληνισμού. Είχε και Μικρασιάτες, οι οποίοι μάλιστα, μαζί με τους Ποντίους, ευτύχησαν να είναι από τους λίγους που οι ηχογραφήσεις τους βγήκαν (δεκαετίες αργότερα) και σε σιντί: Τραγούδια από τον Πόντο και τις παράλιες πόλεις της Μικράς Ασίας, είναι νομίζω ο τίτλος. Έκδοση ΜΛΑ (Μουσικού Λαογραφικού Αρχείου Μέλπως Μερλιέ). Τσέκαρέ το, όλο και κάποιο τραγούδι μπορεί να μιλάει για την προσφυγιά, με τη φωνή του ίδιου του πρόσφυγα ελάχιστα χρόνια μετά.
1 «Μου αρέσει»
Ειναι στα σκαριά που λένε. Ειναι για Οκτώβρηη εκδήλωση. Οταν το λήξουμε θα ενημερώσω. Πρεπει να ψάξουμε και λιγο γιατί Χαλκιδική φαντάζομαι θα ειναι πολυ δυσκολο να βρούμε κάτι σωστό για την συγκεκριμένη εκδήλωση
1 «Μου αρέσει»